એક વાર મુનિઓમાં ચર્ચા ચાલી કે મુનિ હોવા છતાં શરીર છૂટતું નથી, તો પછી ગોત્ર કેવી રીતે છૂટી શકે ?
આ વાત ભગવાન મહાવીર સુધી પહોંચી.
ભગવાને મુનિકુળને બોલાવી કહ્યું : ‘આર્યો ! તમે સર્પની કાંચળી જોઈ છે ?’
‘હા, ભગવન્, જોઈ છે.’
‘આર્યો ! તમે જાણો છો, એથી શું થાય ?’
‘ભગવન્, કાંચળી આવવાથી સર્પ અંધ બની જાય છે.’
‘આર્યો ! કાંચળી છૂટી જવાથી શું થાય છે ?’
‘ભંતે ! એ દેખવા લાગે છે.’
‘આર્યો ! આ ગોત્ર પણ મનુષ્યના શરીર પર લાગેલી કાંચળી છે. એથી માણસ અંધ બની જાય છે. સારાસારનો વિવેક એ કરી શકતો નથી. એ છૂટી જવાથી માણસ ફરી દેખતો થાય છે. આ કારણે હું કહું છું કે, સર્પ જેમ કાંચળીનો ત્યાગ કરે છે તેમ, મુનિએ ગોત્રનો ત્યાગ કરવો. એ ગોત્રનો મદ ન કરે, ન કોઈનો તિરસ્કાર કરે.’
આ વાત ભગવાન મહાવીર સુધી પહોંચી.
ભગવાને મુનિકુળને બોલાવી કહ્યું : ‘આર્યો ! તમે સર્પની કાંચળી જોઈ છે ?’
‘હા, ભગવન્, જોઈ છે.’
‘આર્યો ! તમે જાણો છો, એથી શું થાય ?’
‘ભગવન્, કાંચળી આવવાથી સર્પ અંધ બની જાય છે.’
‘આર્યો ! કાંચળી છૂટી જવાથી શું થાય છે ?’
‘ભંતે ! એ દેખવા લાગે છે.’
‘આર્યો ! આ ગોત્ર પણ મનુષ્યના શરીર પર લાગેલી કાંચળી છે. એથી માણસ અંધ બની જાય છે. સારાસારનો વિવેક એ કરી શકતો નથી. એ છૂટી જવાથી માણસ ફરી દેખતો થાય છે. આ કારણે હું કહું છું કે, સર્પ જેમ કાંચળીનો ત્યાગ કરે છે તેમ, મુનિએ ગોત્રનો ત્યાગ કરવો. એ ગોત્રનો મદ ન કરે, ન કોઈનો તિરસ્કાર કરે.’