સંસારની તૃષ્ણાઓ બધી તકલીફોનું મૂળ

કોઈ એક સ્થળે માછીમારો માછલાં પકડતા હતા. એક સમળી નીચે ઊતરી આવી અને ઝાપટ મારી એક માછલી ઉપાડી ગઈ, માછલી જોઈને હજાર જેટલા કાગડા એ સમળીની પાછળ પડ્યા અને ‘કા, કા’ કરવા મંડ્યા. માછલી સાથે સમળી જે તરફ ઊડે તે તરફ કાગડાઓ પણ ઊંડે. સમળી દક્ષિણ દિશામાં ગઈ તો કાગડા એની પાછળ એ દિશામાં ગયા. સમળી ઉત્તરમાં ગઈ તો કાગડા ત્યાં પણ પાછળ ગયા. સમળી પૂર્વ-પશ્ર્ચિમમાં ગઈ તોયે પરિણામ એ જ. ગભરાટમાં સમળી આમતેમ ઊડવા લાગી તો, એના મોંમાંથી માછલી સરી પડી. કાગડાઓએ સમળીને પડતી મૂકી અને માછલીની પાછળ ઊડ્યા. આમ ઉપાધિમુક્ત થઈને, એક ઝાડની ડાળે બેસી સમળી વિચારવા લાગી, ‘પેલી દુષ્ટ માછલી જ મારી બધી પીડાનું મૂળ હતી. હવે એમાંથી મુક્ત થઈ ગઈ એટલે મને પરમ શાંતિ થઈ.’ સંસારની તૃષ્ણાઓ રૂપી માછલી મનુષ્ય પાસે છે ત્યાં સુધી, એણે કર્મો કરવાં પડે ને પરિણામે ચિંતા, ઉપાધિ અને અશાંતિનો ભોગ બનવું પડે છે. આ તૃષ્ણાઓ જેની પ્રકૃતિ છે; તે પ્રકૃતિનું સાધના અને આત્મનિરિક્ષણ દ્વારા રૂપાંતર થાય... ત્યારે જ મનુષ્યને પરમ આત્મશાંતિ અને પ્રસન્નતાની અનુભૂતિ થઈ શકે !

ધન, સફળતા અને પ્રેમ

એક દિવસ કોઈ સ્ત્રીએ તેના ઘરની સામે ત્રણ ભગવાંધારી સંતોને જોયા, તેઓને જોઈ તેણે સંતોને ભોજન કરી આશીર્વાદ આપવા અરજ કરી. તેના જવાબમાં એક સંતે કહ્યું, ‘‘અમે ત્રણેય એકસાથે એક જગ્યાએ નથી જતા, કારણ કે મારું નામ ‘ધન’ છે, આમનું નામ સફળતા છે અને તેમની સાથે ‘પ્રેમ’ છે માટે તમે અમારા ત્રણમાંથી એકની પસંદગી કરો.’’ મહિલાએ આ મુદ્દે તેના પતિ સાથે ચર્ચા કરવાની પરવાનગી માગી. પતિ ‘ધન’ આવે તેમ ઇચ્છતો હતો જ્યારે મહિલા ‘સફળતા’ આવે તેમ ઇચ્છતી હતી. તેમનો આ આંતરકલહ જોઈ તેમની નાની દીકરી બોલી, ‘મને લાગે છે કે આપણે પ્રેમને જ બોલાવવા જોઈએ, કારણ કે આપણી વચ્ચે પ્રેમ ખૂબ જ જરૂરી છે.’ સ્ત્રી ઘરની બહાર ઊભેલા સંતો પાસે ગઈ. પ્રેમને અંદર આવવા કહ્યું. સ્ત્રીના આશ્ર્ચર્ય વચ્ચે પ્રેમની પાછળ જ ધન અને સફળતા પણ જવા લાગ્યા. સ્ત્રીએ આ અંગે પૂછ્યું તો એક સંતે કહ્યું, જો તમે સફળતા કે ધન બેમાંથી એકની પસંદગી કરી હોત તો તે એકને છોડી અન્ય બે તારા ઘરમાં સાથે ક્યારેય ન આવત, પરંતુ તેં પ્રેમને આમંત્રિત કર્યો છે અને પ્રેમ ક્યારેય એકલો નથી આવતો, તેની પાછળ પાછળ સફળતા અને વૈભવ આપોઆપ ખેંચાઈ આવે છે.